Roddelen is de vorm van ongewenst gedrag die het meest voorkomt op de werkvloer. In het Nationaal Werkgeluk Onderzoek hebben we uitgebreid aandacht besteed aan de psychologische veiligheid en ongewenst gedrag op het werk en dat biedt zowel verontrustende als hoopgevende inzichten.
Psychologische veiligheid in Nederland
Het NWGO 2022 geeft dieper inzicht in de kracht van psychologische veiligheid en het afbreukrisico bij het ontbreken ervan. Eén op de drie medewerkers (34%) heeft in het afgelopen jaar een situatie van ongewenst gedrag meegemaakt op het werk. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om fysieke agressie/geweld, verbale agressie, geweld of intimidatie, digitale bedreigingen of intimidatie, seksuele intimidatie, discriminatie, pesten, negeren, niet integer handelen, roddelen of misbruik van positie / machtsmisbruik. Dit is op te delen in twee vormen: intern en extern ongewenst gedrag. Voor 23% was hier sprake van extern ongewenst gedrag, dus door bijvoorbeeld klanten, cliënten of burgers. Voor 22% ging het om intern ongewenst gedrag, dus ongewenst gedrag door collega’s of leidinggevenden. 12% Heeft beide vormen meegemaakt zodat het totaal op 34% komt. Ongewenst gedrag of grensoverschrijdend gedrag heeft een negatieve impact op het werkgeluk. Dit wetende kunnen organisaties dus eigenlijk niet meer om het thema psychologische veiligheid heen.
Psychologische Veiligheid
Bij psychologische veiligheid gaat het om een klimaat van onderling vertrouwen waardoor mensen het verschil durven maken. Er is openheid, ruimte om te leren en een positieve sfeer. In een psychologisch veilig klimaat is geen ruimte voor klagen, dubbele agenda’s, pesten, apathie en angst.
Onder de radar
Ruim de helft van de mensen die ongewenst gedrag ervaart (58%) maakt hiervan een melding in de organisatie. Hierbij maakt het wel een groot verschil of je intern ongewenst gedrag meemaakt of extern ongewenst gedrag. Misschien ligt het voor de hand, maar extern ongewenst gedrag wordt veel vaker gemeld dan intern ongewenst gedrag. Van de mensen die intern ongewenst gedrag meemaakt, maakt slechts 42% een melding, terwijl dit bij extern ongewenst gedrag 64% is. Dat betekent dat veel zich afspeelt buiten de radar van de organisatie.
Mensen voelen zich het meest vertrouwd om extern ongewenst gedrag te bespreken met de leidinggevende (42%) of collega’s (40%). Interne problemen bespreken we ook het liefst met onze leidinggevende (25%) maar iets minder graag met collega’s (14%). Slechts 4% van de mensen die ongewenst gedrag meemaakt gaat daarover in gesprek met de vertrouwenspersoon.
Wanneer een medewerker de ervaringen met ongewenst gedrag bespreekbaar maakt, vraagt dat om een zekere dosis ‘moed’. De helft van de medewerkers die een melding doet, voelt zich gesteund door de organisatie. Voor 23% geldt dat zij geen steun ervaren vanuit de organisatie na het melden van het ongewenste gedrag.
Aandacht loont
Het Nationaal Werkgeluk Onderzoek 2022 laat zien dat aandacht voor psychologische veiligheid loont. In organisaties die aandacht besteden aan psychologische veiligheid komt ongewenst gedrag minder voor. Een beetje aandacht leidt al tot een halvering van het ongewenst en grensoverschrijdend gedrag.
41% ongewenst gedrag bij organisaties waar weinig aandacht wordt besteed aan psychologische veiligheid.
12% ongewenst gedrag in organisaties waar veel aandacht wordt besteed aan psychologische veiligheid.
Zelfvertrouwen daalt
In organisaties waar niet wordt afgewezen of uitgelachen is het werkgeluk 0,9 hoger dan gemiddeld. En het ligt misschien voor de hand, maar (intern & extern) ongewenst gedrag wakkert onzekerheid aan. Medewerkers die in hun werk te maken krijgen met ongewenst gedrag geven gemiddeld een 7,2 voor hun zelfvertrouwen. Voor de groep medewerkers die in een veilig werkklimaat werken, vrij van ongewenst gedrag, ligt het zelfvertrouwen op een 7,7. Dat is significant hoger. Het kan natuurlijk dat oorzaak en gevolg hier omdraaien, maar het bewijst zelfvertrouwen en ongewenst gedrag een grote samenhang hebben.
Extern ongewenst gedrag
Gemiddeld in Nederland ervaart 14% verbaal ongewenst gedrag. Van het externe ongewenst gedrag (dus door klanten, cliënten, gasten, bewoners etc.) komt verbale agressie en geweld het meest voor. Het gaat dan om: uitgescholden worden, woede, boosheid en zelfs bedreiging. Dit valt vooral op in de zorg (31%).
Sociale onveiligheid in de zorg
31% van de werkenden in de zorg geeft aan in het afgelopen jaar verbale agressie, geweld of intimidatie te hebben meegemaakt.
Ook fysiek geweld komt in de zorg ruim meer voor dan gemiddeld in Nederland. Gemiddeld in Nederland maakt 4% in het werk fysiek geweld voor. In de zorg is dit 16%.
Joriene Beks
Webinar
Psychologische Veiligheid
Tijdens het webinar van 21 november over Psychologische Veiligheid op het werk zijn we hierover in gesprek gegaan met Joriene Beks, expert op het gebied van Psychologische Veiligheid.
Arie Pieter Veldhoen
Het nationaal werkgelukonderzoek (NWGO) wordt twee keer per jaar uitgevoerd door de MonitorGroep & Gelukkigwerken Academy in samenwerking met verschillende partners.
Marlies van Dissel is één van de onderzoekers bij de MonitorGroep die het nationaal werkgelukonderzoek heeft uitgevoerd. Wil je meer weten over het onderzoek, neem gerust contact op. Marlies vertelt je er graag meer over.
030 – 2887 558
mvandissel@monitorgroep.nl
